قصه از رنج شروع می‌شود از رنج مردم بلوچ در دیار مهرستان که تولید کننده خرمای مضافتی هستند اما دست دلالها آن‌ها را به سمت سوخت‌بری هدایت می‌کند، رنجی که از نابه‌سامانی جاده‌ها می‌گوید از شهری که روزی بیماران کلیوی‌اش باید برای دیالیز با تحمل درد، کیلومتر‌ها را طی می‌کردند!
در این گفتگو به سراغ محمد اربابی مدیرعامل «موسسه نیکوکاری مهرانه امید مکران» رفته‌ایم جالب اینجاست که او نایب رئیس شورای شهر و مسئول مشارکت‌های مردمی شبکه بهداشت و درمان شهرستان مهرستان است و در این لباس‌ها برای آبادانی و رفع کم برخورداری می‌کوشد اما این را کافی ندیده و بر ثبت یک موسسه نیکوکاری نیز احتمام ورزیده است. وی در گفتگو با رسانه شبکه ملی موسسات نیکوکاری و خیریه اظهار کرد:سال ۹۸ بر اثر سیل ویرانگر بسیاری از زمین‌های کشاورزی زیر آب رفت و خانه‌های خشتی و گلی منطقه تخریب شد ما در تلاش بودیم تا این خانه‌ها را بازسازی کنیم فرماندار وقت توانست ارتباطی با «کمسیون مسئولیت اجتماعی اتاق بازرگانی شیراز» خانم مهندس سهیلا محبی که نماینده نیکوکاران آن منطقه نیز بود بگیرد و کمک مالی خوبی را دریافت کند، این موضوع به ما کمک کرد تا بتوانیم ۲۰ خانه را بازسازی کنیم. در پی آن ویروس کرونا همه‌گیر شد و تعداد زیادی از بیماران دیالیزی و تالاسمی برای دریافت مجوز تردد به فرمانداری شهرستان مراجعه می‌کردند آمار بسیار بالا بود و این ما را به فکر فرو برد که چرا در مهرستان مرکز دیالیز و تالاسمی نداشته باشیم تا بار طی مسافت بیش از ۱۰۰ کیلومتر از روی دوش بیماران برداشته نشود! وی افزود: با همین ایده دست به کار شدیم ما دانستیم این از اولین قدم‌ها برای تحقق رویای تاسیس یک موسسه نیکوکاری است اما نمی‌خواستیم تا ثبت رسمی آن، و جذب حامیان صبر کنیم و دست از فعالیت بکشیم، پس قطعه زمینی را در بیمارستان مهرستان به ساخت مرکز دیالیز و تالاسمی اختصاص دادیم و در بهمن سال ۹۹ بدون هیچ بودجه‌ای با حضور معاون استاندار وقت ، کلنگ آن بر زمین زده شد! محمداربابی اذعان داشت: می‌خواستیم خود مردم مهرستان نیز بتوانند در این امر شریک باشند پس در قدم‌های نخست یک کمپین ۵ هزارتومانی راه‌اندازی کردیم کمپینی که با نام «حال خوب پنجشنبه‌ها» در سطح کشور شناخته شد! در هفته‌های ابتدایی بین یک تا دو میلیون تومان جمع‌آوری شد و بعد از گذشت چندماه کمترین دریافتی ما از کمک نیکوکاران ۲۰ میلیون تومان در هفته بود. عملیات اجرایی پروژه را فروردین ۱۴۰۰ آغاز کردیم و ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۱ ساختمان را تحویل بیمارستان امید مهرستان دادیم وی افزود:طبق تفاهم‌نامه‌ای که با علوم‌پزشکی داشتیم پس از تحویل، ساختمان با دو دستگاه دیالیز تجهیز شد و کابوس رفت و آمدهای خطرناک ۱۰۰ کیلومتری سه بار در هفته، برای بیماران دیالیزی با همت نیکوکاران پایان یافت. مدیرعامل موسسه مهرانه امید مکران با اشاره به اینکه کمپین حال خوب پنجشنبه‌ها دریچه شناخت مسائل مهرستان بود گفت: این کمپین برکت زیادی را برای شهرستان به همراه داشت گویا تا پیش از این عموم مردم از وجودمهرستان و کم‌برخورداری‌اش با خبر نبودند اما در حین آن ما متوجه شدیم که مردم در یکی از روستاهای مرند استان آذربایجان شرقی بنام روستای قراجه محمد به نیابت از شهیدشان (شهید محرم علیپور) برای ساخت بخش دیالیز و تالاسمی بیمارستان مهرستان کمک‌های مالی جمع‌آوری می‌کنند و این برای ما خیلی ارزشمند است.
تبدیل غم بزرگ به کار بزرگ
محمد اربابی در خصوص اتفاق بزرگی که در دل این کمپین شکل گرفت بیان کرد: تیرماه ۱۴۰۰ بود کرونا جان بسیاری از عزیزانمان را می‌گرفت و ما به دلیل کمبود تجهیزات لازم نمی‌توانستیم در کاهش این موضوع موثر باشیم. تصمیم بر آن شد که حدود سه هفته از کمپین حال خوب پنجشنبه‌ها را به جمع‌آوری کمک‌های مردمی برای تجهیز بیمارستان اختصاص دهیم و در کمال ناباوری مبلغ ۸۰۰ میلیون تومان جمع‌آوری شد و ما توانستیم در مدت زمان کوتاهی تجهیزاتی که بیمارستان احتیاج داشت را خریداری کنیم. وی ادامه داد: علوم‌پزشکی همان موقع اعلام کرد که هر بیمارستانی که فضای مناسب برای دریافت دستگاه اکسیژن‌ساز دارد می‌تواند اعلام نیاز کند. چه از این بهتر؟! دست به کار شدیم و در طی دوماه اتاق اکسیژن ساز را با بخشی از همان مبلغی که برای تجهیز بیمارستان جمع‌آوری شده بود، ساختیم و توانستیم دستگاهی که ۱ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان ارزش داشت را از علوم پزشکی برای تجهیز اتاق اکسیژن ساز دریافت کنیم، این کار باعث شد بیمارستانی که فقط با چندتا کپسول اکسیژن بیماران را اکسیژن تراپی میکرد دیگه مجهز به اکسیژن سانترال شده بود. این هم برکت دیگری بود که کمپین حال خوب پنجشنبه‌ها برای مهرستان به ارمغان آورد.
نام شیراز در مهرستان ماندگار شد
نایب رئیس شورای شهر مهرستان با اشاره به اینکه خیابان منتهی به بیمارستان این شهر به نام شیراز نام‌گذاری شده است تصریح کرد:نیکوکاران استان فارس به ویژه شهر شیراز بیشترین مشارکت را در کمپین حال خوب پنجشنبه‌ها داشتند و در ساخت ساختمان دیالیز و تالاسمی و اتاق اکسیژن ساز سهم بالایی را به مهرستانی‌ها هدیه دادند.به پاس قدردانی از این عزیزان، خیابان منتهی به بیمارستان به نام شیراز» مزین گردید«.
مهرستان سردخانه نداشت اجساد را در سردخانه خرما نگهداری می‌کردیم
محمد اربابی اعلام کرد: سال ۱۴۰۰ برای دریافت مجوز خیریه اقدام کردیم اما بعد از سه سال توانستیم فعالیت‌هایمان را در قالب یک موسسه نیکوکاری انجام دهیم. در سه سال گذشته اما با کمک‌های مردمی، خیرین و شورای شهر، شهرداری، علوم پزشکی و کمسیون مسئولیت اجتماعی اتاق بازرگانی شیراز توانستیم اقدامات ارزشمندی را برای برخورداری هرچه بیشتر شهروندان مهرستانی از امکانات شهری انجام دهیم.
وی در این باره افزود: نبود سردخانه بیمارستان را می‌توان یکی از مسائلی دانست که شهرستان مهرستان سال‌ها با آن دست به گریبان بود. متاسفانه شاهد آن بودیم که باید اجساد را برای نگهداری در سردخانه به شهرهای اطراف با فاصله‌ای بیش از ۱۰۰ کیلومتر انتقال دهیم و یا حتی در مواردی مجبور می‌شدیم جسدی را در سردخانه خرما نگهداری کنیم. این علاوه بر حال بدی که خانواده متوفی ایجاد میکرد می‌توانست نوعی بی‌حرمتی به میت باشد که بسیار برایمان ناراحت کننده بود.
اربابی ادامه داد: کمپین حال خوب پنجشنبه‌ها این موضوع را نیز مرتفع کرد و توانستیم سردخانه‌ای را برای بیمارستان احداث کنیم تا علاوه بر حفظ حرمت میت خانواده متوفی نیز از دردسرهای انتقال جسد به شهری دیگر خلاصی یابند.
سیستان و بلوچستان محروم نیست، کم‌برخوردار است
نایب رئیس شورای شهر با تاکید بر اینکه سیستان و بلوچستان استانی محروم نیست بلکه از امکانات کم‌برخوردار است اظهار کرد: شاید در درجه اول نگاه این باشد بودجه مناسبی برای تهیه زیرساخت‌های آموزشی، حمل و نقل و درمان به این استان تخصیص داده نمی‌شود اما من می‌گویم که اینطور نیست بودجه اختصاص داده می‌شود اما مدیریت صحیحی برای استفاده از این منابع وجود ندارد معمولا ما می‌شنویم که بسیاری از پروژه‌ها پیمانکاران بعد از دریافت بودجه رها کرده‌اند!
وی افزود: متاسفانه وقتی بودجه اختصاص داده می‌شود گزارش صحیحی از اجرای پروژه‌ها به مدیران کشوری ارائه نمی‌شود و نظارت درستی نیز در این زمینه وجود ندارد برای مثال پروژه احداث اورژانس سوانح بیمارستان مهرستان از سال ۹۷ آغاز شده است و با تخصیص بودجه‌های عمرانی خوبی از سوی وزارت بهداشت به علوم پزشکی ایرانشهر تا به امروز عملیات اجرایی آن پایان نیافته است.
سوال اینجاست که چرا وزارتخانه‌‌ای که منابع اختصاص می‌دهد به سرانجام رسیدن پروژه‌ها را پیگیری نمی‌کند و گزارش نمی‌خواهد؟!
وی همچنین گفت: متاسفانه ورودی شهر مهرستان در تاریکی مطلق فرو رفته است به تازگی توانسته‌ایم از طریق شورای شهر با مکاتباتی که با شرکت توانیر کشور داشته‌ایم برای سه ورودی شهر پایه چراغ‌هایی تهیه کنیم که اکنون قرار است نصب شود و به بخشی از مهرستان روشنایی ببخشد.
دلال‌های خرما، خستگی را بر تن کشاورزان تثبیت می‌کنند
اربابی که خود از نخل‌داران مهرستان است با توجه به سود بالای دلالها و دریافتی اندک کشاورزان بیان کرد: مهرستان یکی از مراکز تولید خرمای مضافتی باکیفیت است مقدار ۱۸ هکتار سطح زیر کشت نخیلات را دارد و چیزی حدود ۲۵ هزار تن خرما را در سال تولید می‌کند با این میزان تولید به نظر می‌رسد که کشاورزان درآمد خوبی نصیبشان شود و بتوانند زندگی معمولی و مناسبی را برای خانواده‌شان تامین کنند اما متاسفانه اینطور نیست. به نوعی می‌توان گفت سهم کشاورز زحمت زیاد و درآمد کم و سهم دلالها زحمت کم و درآمد زیاد از خرما است. کشاورز به همراه خانواده‌اش سه ماه در سال(گرده افشانی، بستن خوشه و جمع آوری خرما) را برای محصول زحمت می‌کشد تا شاید بتواند با درآمد حاصل از آن هزینه زندگی‌اش را در مابقی ماه‌ها سال تامین کند اما زمان فروش با مبلغی پایین‌تر از حد تصور مجبور به فروش محصولش می‌شود.
وی افزود: متاسفانه دلالها بازار را به نحوی در دست گرفته‌اند که کشاورز هیچ راه دیگری جز فروش خرما به آنان ندارد!
فرصت‌های شغلی وجود ندارد جوانان به سوخت‌بری روی می‌آورند
مدیرعامل موسسه نیکوکاری مهرانه امید مکران در خصوص موضوع خطرناک سوخت‌بری اظهار کرد: جوانان به دلیل غم نان به سوخت‌بری روی می‌آورند همه ما شاهدیم که سوخت‌بری چقدر خطرناک است و به چشم می‌بینیم که تعداد زیادی از جوانان سیستان و بلوچستان با امید به دست آوردن حداقل دستمزد سوخت‌بری می‌کنند تا نانی به سفره خانواده ببرند اما در این راه جان خود را از دست می‌دهند.
وی ادامه داد: بسیاری از خانواده‌ها آینده‌ای در ادامه تحصیل فرزند خود نمی‌بینند و او را به سمت ترک تحصیل و فعالیت سوخت‌بری سوق می‌دهند زیرا در مهرستان با کمبود شغل جدی مواجه هستیم نه کارخانه‌ای وجود دارد نه فعالیت دیگری که بتوان به آن امید داشت. کشاورزی و کشت خرما نیز نهایتا ۳ ماه در سال جوانان را درگیر می‌کند و درآمد دندان‌گیری نیز ندارد.
وی افزود: برای رفع این مشکلات باید در سطح کلان برنامه‌ریزی جدی شود.
اهداف موسسه چه هستند و چگونه تحقق می‌یابند؟!
مدیرعامل موسسه خیریه مهرانه امید مکران توسعه حوزه «سلامت، بهداشت و درمان»، «آموزش و پرورش» و «توانمندسازی بانوان» را از اهداف اصلی این موسسه خواند و گفت: تمرکز اصلی ما بر این سه هدف است اما پیش آمده است که با خواست خیرین پروژه‌های مثل آب‌رسانی به روستاها یا توزیع بسته‌های کمک معیشتی نیز انجام شده است.
وی با اظهار مخالفت به توزیع بسته‌های کمک معیشتی گفت: متاسفانه توزیع بسته‌های کمک معیشتی در منطقه از طرف موسسه‌های خیریه غیربومی معمولا انجام می‌شود و این به عزت‌نفس افراد آسیب وارد خواهد کرد و فرهنگ اشتباه خدمات‌گیرنده بودن را بین مردم جا می‌اندازد.
اربابی همچنین در حوزه بهداشت و درمان اعلام کرد: جناب مهندس عبدی یکی از خیرین بنامی است که از سال‌هاست در مهرستان فعالیت‌های اصولی انجام می‌دهد و حتی چند سال قبل به پاس زحماتش نشانه شهروند مهرستانی را به او اعطا کردیم، وی در حوزه مدیریت استراتژیک تخصص دارد به همین دلیل با کمک این خیر محترم سند چشم انداز ۵ ساله با هدف ارتقا سطح سلامت جامعه تنظیم کردیم و از سال گذشته به آن پایبند هستیم.
وی ادامه داد: شبکه بهداشت، علوم پزشکی و موسسه خیریه مهرانه امید مکران متعهد شده‌اند که تمامی فعالیت‌های حوزه بهداشت و درمان خود را طبق این سند پیش ببرند.
مدرسه‌سازی اولویت اول مهرستان نیست خیریه‌های غیربومی با بومی‌ها مشورت کنند
محمد اربابی در خصوص کمبود مدارس در مهرستان بیان کرد: مسئله اصلی ما ساخت مدرسه در مهرستان نیست! طبق آمایشی که با همراهی آموزش و پرورش در مدارس سطح شهر انجام شد متوجه شدیم که مدارس ما از منظر فضای فیزیکی مناسب، تجهیزات آموزشی، تاسیسات و شاداب‌سازی دچار مسئله هستند. خیرین و موسسات نیکوکاری اگر قصد کمک به حوزه آموزشی دارند توصیه می‌کنیم در این موارد ورود کنند نه ساخت بی‌رویه مدارسی که بدون استفاده می‌مانند.
وی در ادامه افزود: متاسفانه بعضی از خیریه‌هایی که اغلب هم در تهران فعال هستند اقدام به ساخت مدرسه در روستاهای مهرستان می‌کنند و بسیاری از این مدارس بدون استفاده بعد از مدتی رها می‌شوند! علت آن هم این است که خانواده‌ها برای گرفتن زمین‌های کشاورزی در آن روستاها ساکن می‌شوند و این از چشم خیریه به دلیل عدم مشورت با خیریه‌های بومی پنهان می‌ماند. همینطور در بحث کتابخانه‌سازی هم همینطور… کتابخانه‌ها ساخته می‌شود اما ما شاهد عدم استفاده مفید و در ادامه تعطیل شدن آن هستیم به علت اینکه خیریه‌ها از ظریفت بومیان برای تسهیل‌گری ومشارک استفاده نمی‌کنند و این منجر به رها شدن می‌شود.
مدیرعامل موسسه نیکوکاری مهرانه امید مکران گفت: کار خیر کردن صرفا ساخت و ساز نیست ما باید به نگهداری و استفاده درست از آن مکان هم فکر کنیم نمی‌شود که حمایت مالی را از خیرین جذب کنیم و اتمام پروژه را به او گزارش دهیم و تمام! مهم بهره‌برداری و نگهداشت است
وی در تاکید بر هم‌افزایی و انتقال تجربه خیریه‌ها به یکدیگر اظهار کرد: در شهرستان کوچکی مثل مهرستان اغلب افراد یکدیگر را می‌شناسند و از شرایط زندگی یکدیگر با خبراند همین موضوع باعث می‌شود که ما به عنوان یک خیریه بومی, منابع مالی و غیرنقدی خیرین را در جای صحیحی هزینه کنیم.
وی افزود: برای مثال چند وقت پیش خیری در تهران قصد داشت ۲۰ سمعک را برای افرادی که در تهیه سمعک با مشکل مالی مواجه‌اند تهیه کنند، فراخوانی منتشر شد و ۲۰ نفر اعلام نیاز در این حوزه داشتند، از این لیست به علت شناختی که داشتیم نام ۱۵ نفر را خط زدیم تا مدیون خیر نشویم چون می‌دانستیم این افراد تمکن مالی دارند!
اربابی تاکید کرد: ما در این شهر زندگی کرده‌ایم و به خوبی می‌دانیم که نیاز شهر چیست و چه کمبودهایی وجود دارد که باید مرتفع شود. من فکر می‌کنم دیدگاه و بینش خیر یا موسسه نیکوکاری که از بیرون بدون مشورت با فعالان اجتماعی بومی شرایط را رصد می‌کند خیلی متفاوت است و شاید با ترحم نیز همراه باشد.
درخواست ما از موسسات خیریه و نیکوکاری هم‌افزایی هرچه بیشتر برای تاثیر هرچه بهتر فعالیت‌هاست.
خیرین بومی‌ها را در فعالیت‌ها مشارکت دهند تا پروژه‌ها به بهره‌برداری مطلوب برسد
محمد اربابی در انتقاد به عدم مشارکت بومی‌ها در پروژه‌های خیرساز گفت: توجه خیرین به سیستان و بلوچستان قابل تحسین و قدردانی است اما مسئله‌ای نگران کننده در خصوص نوع اجرای عملیاتی پروژه‌ها وجود دارد. متاسفانه این روند به مردم احساس خدمات‌گیرنده بودن را القا می‌کند و رفته‌رفته این موضوع تبدیل به فرهنگ شده است.
وی تصریح کرد: در جنوب سیستان و بلوچستان خیری لطف داشتند و مدرسه‌ای ساخته بودند و آن مدرسه تجهیز شده بود. بعد از یک سال به بازدید می‌روند و متوجه می‌شوند روی پرینتر مدرسه پارچه‌ای انداخته‌اند و بدون استفاده مانده است خیر به صورت ناشناس از مدیر مدرسه جویا می‌شود که دلیل عدم استفاده از پرینتر چیست مدیر جواب می‌دهد: «خراب شده باید بگیم خیر خودش بیاد درستش کنه» این در حالی بود که کارتریج درست در دستگاه جا نیافتاده بود و مسئله به راحتی حل می‌شد.
وی تاکید کرد: زمانی که مردم برای خودشان دست به کار نشوند قدر آن چیزی که به آنان اهدا می‌شود را نمی‌دانند به همین علت است که باید هرچه بیشتر بومیان را در عملیات اجرایی پروژه‌ها درگیر کرد. این موضوع را ما زمانی آغاز کردیم که کمپین حال خوب پنجشنبه‌ها با پنج هزار تومان شروع به کار کرد. مشارکت در همین مبلغ اندک نیز به آنان احساس تعلق و عزت‌نفس را اهدا میکرد.
اربابی گفت: در حال حاضر نیز پروژه ساخت خانه بهداشت روستای «سیاه اتفاق» مهرستان با مشارکت مردم در حال اجراست. زمانی که کلنگ زنی خانه بهداشت در این روستا مطرح شد، در جلسه‌ای مشورتی به بومیان اعلام کردیم که پروژه نیازمند ۵۰۰ میلیون تومان بودجه است و نصف این مبلغ را خود روستاییان باید متقبل شوند. این شرط پذیرفته شد و آنانی که تمکن مالی داشتند اعلام کردند که می‌توانند مشارکت مالی داشته باشند و بسیاری از مردم نیز با توانمندی‌های خودشان از جمله بنایی، بلوک‌سازی و … مشارکت کردند.
توانمندی زنان سیستان و بلوچستان زبان‌زد است
مدیرعامل موسسه نیکوکاری مهرانه امید مکران با در نظر گرفتن تقبیح فرهنگ خدمات‌گیرنده بودن گفت: زنان در سیستان و بلوچستان بسیار توانمند و هنرمند هستند اما ما می‌دیدیم که برای تامین مایحتاج زندگی خود منتظر می‌ماندند تا خیری بیاید و به آن‌ها بسته مواد غذایی اهدا کند یا به مسئله درمان آنان رسیدی کند به آن‌ها گفتیم که چرا وقتی می‌توانند خودشان کسب درآمد کنند باید نگاهشان به دست دیگری باشد؟!
وی افزود: از همین روی فضایی با هدف تولیدات سوزن‌دوزی زنان بلوچ راه‌اندازی کردیم و با در اختیار قرار دادن مواد اولیه از آنان می‌خواهیم طرح‌های زیبای هنری سوزن‌دوزی را روی پارچه بدوزند و در ازای آن دستمزد دریافت کنند.
اربابی ادامه داد: پس از آن پارچه‌ها را تبدیل به محصولات مختلفی از جمله کیف، قاب، گل‌سر و … می‌کنیم و به نفع خیریه به فروش می‌رسانیم. هم اکنون تا ۵۰ نفر از بانوان در این اقدام در فواصل مختلف مشغول به کار هستند. لازم به ذکر است که آن‌ها را مجبور به کار نمی‌کنیم و هر زمان که فرصت داشته باشند کار سوزن دوزی را انجام دهند ،اما تعهد دارند که کاری که تحویل گرفته‌اند را به اتمام برسانند، اینجا از دخترهای کوچک تا زنان مسن همه و همه از هنر سوزن‌دوزی برخوردار هستند اما در اعیادی مثل عید فطر و قربان که اعیادی مهم مذهبی ما است مشغول تهیه لباس‌های خودشان هستند و از ما کار تحویل نمی‌گیرند.
وی در پایان با تاکید بر توصیه هم‌افزایی و ارتباط موثر خیریه‌ها با هم بیان کرد: در حال حاضر با چند خیریه در مشهد، تهران و شیراز تفاهم‌نامه داریم و در حوزه‌های مختلف بهداشت و درمان، آموزش و توانمندسازی فعالیت‌های مشترک را انجام می‌دهیم ،امیدوارم که این شکل تفاهم‌نامه‌ها افزایش یابد.
