ترنم صبح سپید یا سایه؟
یکی از موسساتی که در شمار ۲۲۰ عضو «شبکه ملی موسسات نیکوکاری و خیریه» قرار دارد؛ «مجمع ترنم صبح سپید» است. اغلب مردم این موسسه را با پلتفرم «سایه» به نشانی www.sayeh.ir می‌شناسند و سایه از ترنم صبح سپید در عرصه خیر شناخته شده‌تر است. سید محمد علی سبحانی مدیرعامل ترنم صبح سپید طی گفتگویی خبری با رسانه شبکه ملی در این باره گفت: سال ۹۴ ترنم صبح سپید مجوز خود را از وزرات کشور دریافت کرد. تا پیش از این با گروهی از دوستانمان در مناطق محروم فعالیت‌های داوطلبانه انجام می‌دادیم. در این میان احساس کردیم، فعالیت‌ها آن اثربخشی که مورد انتظار است را ندارد و درگیر یک آشفتگی در روند کار شده‌ایم.
وی اذعان کرد: متاسفانه مددجویانی را دیدیم که از چندین موسسه به صورت هم‌زمان خدمات دریافت می‌کردند. این موضوع ما را به فکر فرو برد تا برای فعالیت‌های داوطلبانه‌مان یک چشم‌انداز تعریف کرده و در مسیری هدفمند حرکت نماییم. از طرفی شاهد دغدغه خیرین درخصوص چگونگی مسیر رسیدن کمک‌های خود به نیازمندان و گاهی اتهامات وارد شده به عملکرد خیریه‌ها و موسسات نیکوکاری بودیم. مجموع این دغدغه‌ها ما را بر آن داشت که دست به اقدامی مناسب بزنیم. در اولین گام به نیازمان به اطلاعاتی گسترده جهت برنامه‌ریزی درست پی بردیم.
سبحانی با اشاره به تلاش برای دریافت «اطلاعات جامع مددجویان» گفت: در ابتدا قصد داشتیم با کمک بهزیستی و کمیته‌امداد به این اطلاعات دست پیدا کنیم اما متاسفانه با موانعی همچون محدودیت‌های پرونده‌های کاغذی، مواجه شدیم. به همین علت پروژه تهیه «بانک اطلاعاتی جامع مددجویان» آغاز شد. اولین قدم‌ها را در شهر تهران برداشتیم و در نتیجه توانستیم اطلاعات جامعی از ۱۴۰ هزار خانوار جمع‌آوری کنیم.
مدیرعامل ترنم صبح سپید در ادامه افزود: در قدم بعدی توانستیم، علاوه بر صحت‌سنجی اطلاعات خانوارها و تطابق آن‌ها با اطلاعات مددکاری موسسات خیریه، بانک جامع اطلاعاتی جامع مددجویان را از شکل کاغذی و سنتی خارج کرده و به صورت دیتاهای کامپیوتری ذخیره کنیم. آمارها خبر از اطلاعات جامع ۶۷ هزار خانواده می‌داد که در سال ۱۳۹۴ از نظر دقت و صحت اطلاعات مربوط به فقر در سطح تهران بی‌نظیر بود.
این جمع‌آوری اطلاعات و لزوم بهروزرسانی مداوم آن، منجر به تولد ایده «پلتفرم سایه» در اتاق فکر ترنم صبح سپید شد. وی گفت: در ابتدا سامانه «مهر من» برای ثبت اطلاعات خیریه‌ها شکل گرفت. پس از آن شاهد تشکیل پلتفرم سایه با هدف «وصل کردن توان توانمند به نیاز نیازمند» در بستری شفاف و هدفمند بودیم. سایه، محصول مجمع ترنم صبح سپید و تسهیل‌گر امور خیریه است.
نام سایه برگرفته از چیست؟
سبحانی با اشاره به حدیث پیامبر (ص) که فرموده‌اند «آمَنَ بی مَنْ باتَ شَبْعان وَ جارُهُ جائِع: به من ایمان نیاورده است کسی که خود را سیر کند، ولی همسایه اش در گرسنگی به سر برد.» گفت: در تاریخچه فعالیت‌های ترنم صبح سپید کمپینی به نام «همسایه» با همان نگاه به سفارش پیامبر راه‌اندازی شده بود. نام سایه از این کمپین برگرفته شده است. در سایه کاربران نیکوکار به نام همسایه شناخته می‌شوند.
سید محمدعلی سبحانی در ادامه افزود: ترنم صبح سپید به دلیل طراحی پلتفرم نیکوکاری سایه؛ اولین و تنها موسسه عام‌المنفعه دانش‌بنیان در سراسر کشور است. اغلب ما را به نام سایه می‌شناسند زیرا تمرکز ترنم صبح سپید بر روی ارتقا کیفت سامانه سایه و وصل کردن توان توانمند به نیاز نیازمند است.
سبحانی اظهار کرد: سایه یک پلتفرم جمع‌سپاری برای امور نیکوکاری است. پلتفرمی که موسسات نیکوکاری می‌توانند از سراسر کشور، نسبت به ثبت اطلاعات خود برای جذب حمایت از خیرین در آن، اقدام نمایند. این اطلاعات توسط همکاران متخصص ما مورد بررسی و صحت‌سنجی قرار می‌گیرد. پس از تایید، موسسات می‌توانند نسبت به ثبت پرونده الکترونیک افراد تحت پوشش خود اقدام کرده و سپس متناسب با نیاز افراد یا خانواده‌ها به ثبت درخواست‌های مرتبط در سامانه بپردازند. این درخواست‌ها پس از تایید و بررسی، به همراه داستان مرتبط مددجو و با حفظ کرامات انسانی در دسته‌بندی مربوطه به خود، نمایش داده خواهد شد. خیرین نیز می‌توانند متناسب با علاقه خویش در سایت یا اپلیکیشن پلتفرم سایه به جستجو بپردازند، سپس با مشاهده و بررسی پروفایل نیازهای ثبت شده؛ مورد مدنظر را انتخاب و برای حل مشکل نیازمندان قدمی موثر بردارند. این اقدام می‌تواند در قالب تامین بخشی یا تمام هزینه نیاز مربوطه، کمک غیرنقدی یا حتی گل‌ریزان باشد.
وی در خصوص طرح «گل‌ریزان» گفت: این طرح از یک سنت قدیمی پر از مهر، الهام گرفته است. با همان ماهیت قدیمی ولی با شکلی نوین. خیرین می‌توانند پس از انتخاب یک نیاز، با انتخاب طرح گل‌ریزان از عزیزان خود بخواهند تا یک کار خیر را با کمک یک‌دیگر به سرانجام برسانند و مبلغ مورد نیاز را از طریق لینک مخصوص که در اختیار فرد درخواست‌کننده قرار می‌گیرد پرداخت کنند. پس از ثبت درخواست؛ بلافاصله تصویری در قالب استوری همراه لینک پرداخت، جهت انتشار در شبکه‌‌های اجتماعی، قابل دانلود خواهد بود.
مدیرعامل سایه در ادامه افزود: نیازهای ثبت‌شده معمولا بازه زمانی مختلفی را احتیاج دارند تا کاملا تامین شوند ولی در مجموع و بر اساس اطلاعات به‌دست آمده، نیازهایی که دارای داستان کامل‌تر و اطلاعات دقیق‌تر ثبت‌شده توسط موسسات خیریه هستند، بیشتر مورد اقبال خیرین قرار گرفته و نتیجه سریع‌تری خواهند گرفت.
در پلتفرم سایه؛ تاکنون اطلاعات ۲ هزار و ۳۵۷ موسسه نیکوکاری ثبت شده که پروفایل مخصوص به خود را دارند. از نیازهای ثبت شده توسط این موسسات تاکنون ۴۴ هزار و ۵۲۵ نیاز به‌طور کامل توسط ۴۴ هزار ۶۶ کاربر نیکوکار رفع شده است. این آمار به شکل لحظه‌ای در پلتفرم و سایت قابل مشاهده است.
نیکوکاری با هزار تومن
مدیر عامل ترنم صبح‌سپید با اشاره به اینکه در سایه با هزار تومان هم می‌توان در کار خیر سهیم شد گفت: در پلتفرم سایه خیرینی فعال هستند که با پرداخت روزانه هزار تومان در یک کار خیر شریک می‌شوند. رفتارشناسی خیرین سایه بسیار عجیب و قابل تامل است. در اینجا شاهد فعالیت خیرینی هستیم که مبالغ معینی را در ساعات مشخصی از شبانه‌روز، به صورت مستمر پرداخت می‌کنند و روشن‌گر چراغ عرصه خیر هستند. بررسی دیتاهای مربوط به پرداخت خیرین و نحوه عملکردی آن‌ها می‌تواند اطلاعات مفیدی را درخصوص جذب و نگهداشت خیرین در دسترس موسسات خیریه و سایه قرار دهد.
سبحانی درخصوص نقش مهم ارتباط مستمر با خیرین توضیح داد: شفافیت و گزارش مرحله‌به‌مرحله به خیرین را یک اصل مهم در سایه می‌دانیم. به همین‌منظور بلافاصله پس از پرداخت، پیامی مرتبط با موضوع، برای خیرین ارسال میشود. پس از آن نیز به‌طور مستمر، وضعیت نیازمند و در نهایت رفع مشکل او به اطلاع خیرین می‌رسد.
لازم به ذکر است مراحل پرداختی‌ها، به موسسه خیریه نیز به‌طور شفاف و مشخص در دسترس خیرین است.
مدیرعامل ترنم صبح سپید با اشاره به اینکه سایه دارای مخاطبین ویژه است افزود: جمعیت «جوان» و «دانشجو»، همراهان همیشگی پلتفرم سایه خوانده می‌شوند. این اتفاق به‌واسطه امکانات طرح گل‌ریزان یعنی «انتشار پیام مشارکت»، «جذب یاری دوستان» و ایجاد «حس رقابت و انگیزه» برای پیشی گرفتن در کار نیکو میان جوانان است. همینطور شفافیت مالی و امکان پرداخت مبالغ اندک می‌تواند اثر خوبی در پیش‌برد این مسیر بگذارد.
طرف حساب پرداختی‌های سایه موسسات خیریه هستند نه نیازمندان
سبحانی درمورد پرداخت هزینه جمع‌آوری شده به موسسات نیکوکاری گفت: وقتی فرایند جمع‌آوری حمایت، برای رفع یک نیاز تکمیل میشود، وارد مرحله انتقال وجه نقد یا کالا، به موسسه نیکوکاری می‌گردد. طی این فرآیند ابتدا وضعیت حساب خیریه، گزارش نیازهای قبلی و فاکتورهای مربوطه، مورد بررسی قرار می‌گیرد. درصورت تایید و عدم وجود مانع، مبالغ جمع‌آوری شده به حساب موسسه نیکوکاری واریز می‌گردد. پس از آن نیز جهت بررسی و گزارش شفافیت، اسناد پرداخت‌ها یا فاکتور رسمی خرید و یا خدمات اقلام مربوط به نیاز، از موسسه خیریه در دو مرحله دیجیتال و فیزیکی دریافت میشود.
وی ادامه داد: این فرایندها، به دلیل دریافت اطمینان لازم از «عملکرد درست خیریه» و «رفع کامل نیاز فرد نیازمند» انجام میشود. همچنین مرحله آخر، ارائه گزارش و مستندات رفع مشکل فرد نیازمند به افرادی است که در این امر خیر سهیم بوده‌اند تا از نتیجه کار نیکوی خود با خبر گردند.
وی با اشاره به اینکه نیازها طبق اولویت، در سایه نمایش داده می‌شوند اعلام کرد: نیازها پس از ثبت درخواست توسط موسسات خیریه، اولویت‌بندی می‌شوند. معمولا نیازهای درمانی اورژانسی در بالاترین اولویت برای جمع‌آوری حمایت‌ها هستند. بخش پرداخت سریع نیز به همین موضوع اختصاص داده شده است در این بخش از خیرین می‌خواهیم با پرداخت مبالغ دلخواه، این اختیار را به گروه سایه بدهند تا بر اساس اولویت نیازها حمایت را هزینه کند.
ترنم صبح سپید چند نیروی اجرایی و متخصص دارد؟
سید محمد علی سبحانی گفت: بخش عمده فعالیت‌های سایه توسط داوطلبین انجام میشود که در حوزه «سنجش اطلاعات پزشکی»، «مشاوره کسب‌و‌کار»، «مشاوره مالی»، «درمان» و …. فعال هستند. همچنین سه نیروی پاره‌وقت فعال در فضای مجازی، سه نیروی ثابت فعال در زمینه امور اجرایی، روابط عمومی و CRM همینطور سه نیروی حساب‌داری که به‌طور ویژه اسناد مالی موسسات خیریه را بررسی می‌کنند؛ اعضا تشکیل دهنده کادر سایه هستند.
هزینه‌های نگهداشت پلتفرم سایه چگونه تامین میشود؟
مدیرعامل ترنم صبح سپید با توضیحی اولیه درخصوص امکان استفاده رایگان از خدمات سایه برای موسسات خیریه و خیرین، همچنین عدم دریافت کارمزد از تراکنش‌ها اذعان کرد: درحال حاضر هزینه عمده سایه در زمینه «پشتیبانی» و «بهروزرسانی سایت»، «بهروزرسانی پلتفرم»، «بازاریابی»، «تبلیغات» و «امور اجرایی» است. قسمتی از این هزینه‌ها از طریق پرداخت‌های بخش «حمایت از سایه» در سایت و پلتفرم قابل تامین است! بخش دیگر نیز از طریق «مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها» و «جذب خیرین سرمایه‌گذار» تامین میشود.
سه «ارزش» مهم در ترنم صبح سپید
علی سبحانی تاکید کرد: «شفافیت»، «هدفمندی» و «عدالت جغرافیایی» سه ارزش مهم در ترنم صبح سپید است. برای ما بسیار اهمیت دارد که بتوانیم، محدودیت‌های جغرافیایی برای کار نیکو را از میان برداریم تا موسسات خیریه مناطق محروم بتوانند از همان ظرفیت حمایتی برخودار شوند که در دسترس یک موسسه خیریه در تهران است.
محمدعلی سبحانی در بخش دیگری از گفته‌های خود بر خدمت مهم سایه به موسسات خیریه درخصوص بررسی وضعیت خدمات‌گیرندگان موسسات تاکید کرد و افزود: موسسات خیریه می‌توانند با مشارکت همگانی در سایه و ثبت اطلاعات دقیق خدمات‌گیرندگان موسسات خود، علاوه بر تشکیل پرونده الکترونیک این افراد و ثبت دقیق خدمات دریافتی، به جست‌و‌جو درمورد وضعیت مددجویان یا خدمات‌گیرندگان جدید بپردازند. آن‌ها می‌توانند با ثبت اطلاعات هر شخص نسبت به اینکه آیا پروفایل این فرد از طریق موسسه دیگری در سایه ثبت شده و خدمات دریافت کرده است یا خیر آگاه شوند. این امکان موجب پیشگیری از موازی‌کاری موسسات خیریه و گسترش صحیح و هدفمند ظرفیت‌های نیکوکاری میشود. در مراحل بعد می‌توان از این طریق شاخص‌های رفاهی مشخص و دقیقی از مناطق مختلف ایران تهیه و تمرکز خدمات مربوط به هر منطقه را مرتبط با این شاخص‌ها تنظیم و اجرا کرد.
سبحانی در ادامه جامعه هدف سایه را خیرین و مراکز خیریه نامید و اعلام کرد: ما به شکل مستقیم با نیازمندان در ارتباط نیستیم و اگر نیازمندی به سایه مراجعه کند سعی می‌کنیم از طریق معرفی او به خیریه‌های مربوط اقدام موثری انجام دهیم.
شیرینی و تلخی راه
در بخش پایانی گفتگو سبحانی به بیان یک قصه تلخ و یک قصه شیرین از سایه پرداخت و اذعان کرد: یکی از نیازهای ثبت شده در سایه مربوط به جوانی اردبیلی بود که با بیماری سختی دست‌و پنجه نرم می‌کرد. زمان ثبت درخواست این بیمار در وضعیت اورژانسی قرار نداشت. اما متاسفانه در حین جمع‌آوری حمایت‌ها وارد وضعیت اورژانسی میشود. ما از این موضوع مطلع نبودیم و پس از تامین هزینه و اعلام آن به موسسه خیریه مربوط، متوجه فوت بیمار در جوانی شدیم. با وجود تلاش‌های سایه برای کمک به این بیمار، غم از دست دادنش روی قلبمان سنگینی می‌کند.
در مقابل، از دانشجوی پزشکی افغانستانی می‌توانم یاد کنم که با حمایت‌های هزارتومانی هزاران نفر توانست به تحصیل ادامه دهد و حالا در جایگاه یک پزشک یاری‌رسان صدها انسان باشد.
