تاریخ چند هزارساله ایران، تاریخ فراز و فرود امید بوده است. روحیه امیدواری و تلاش برای بهبود وضعیت با بهره گیری از فرصت ها و داشته های فرهنگی-بومی-دینی بهترین تکیه گاه برای کاهش آسیب های اجتماعی و افزایش توسعه اجتماعی است. بدون امید اجتماعی، امکان استفاده از پتانسیل ها و بالفعل کردن آنها وجود نخواهد داشت.
امید اجتماعی بررسی و تحلیل امید در سطح جامعه است که در پویایی و تحرکات اجتماعی نقشی موثر ایفا می کند، بویژه در جوامع محروم که درگیر اختلافات شدید طبقاتی هستند، مسئله ای قابل تامل است. انتظار می رود با افزایش امید اجتماعی، جامعه از حالت خمودگی و انفعال خارج شود و از کوچکترین روزنه ها برای بهبود وضعیت استفاده نماید.
در فضای نامناسب موجود از نظر ناامیدی توده مردم ، نخستین همایش درباره این موضوع در ایران به همت موسسه رحمان و دبیر علمی دکتر هادی خانیکی برگزار شد.
مجموعه مقالات و سخنرانی های همایش در کتابی به همین نام به چاپ رسیده است.
دکتر هادی خانیکی عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، در آیین نامه رونمایی از این کتاب “ که به همت پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم و موسسه رحمان منتشر شده است، با بیان اینکه باید به هر بهانه ای امید را زنده نگه داشت، تاکید کرد امید و امید اجتماعی به موضوع مهمی در ایران و جهان تبدیل شده است. باید در جامعه به گسترش امید در جامعه ادامه داد. در زمانی که شرایط کشور خطیر است، گفتگو می تواند بهترین راه حل برای عبور از بحران فروبستگی و ناامیدی به سمت گشودگی و امید باشد. امید و ناامیدی می توانند افق های متفاوتی را برای کشورمان بسازد. امید می تواند افق های روشن و ناامیدی، اضمحلال و فروپاشی جامعه را به همراه داشته باشد.
خلق فرصت های نو و ابداع شیوه های نوین برای ایجاد تغییر در نگرش های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی با هدف تقویت امید اجتماعی می تواند راه حل برون رفت از یاس اجتماعی باشد.زیرا تجربه نشان داده است که در بخش هایی که توانمندسازی صورت می گیرد، جامعه شیوه های حل مسائل خود را پیدا می کند.به این منظور ابتدا باید صورت بندی دقیق و علمی نسبت مساله ارائه داد و چیستی و چرایی و چگونگی این موضوع در ایران را بررسی نمود.
امید است این کتاب که مجموعه ای است از مقالات و سخنرانی های انجام شده در همایش، آغازی باشد برای تلاش های نو، ایده پردازی و گفتگوهای سودمند پیرامون موضوع.
این کتاب؛ چیستی، وضعیت و سبب شناسی” شامل ۵ فصل است که ۴ فصل آن به دو بخش مقالات و سخنرانی‌ها تقسیم شده و فصل پنجم به کارگاه‌های مربوط در این باره می‌پردازد.
فصل اول: چیستی امید اجتماعی
فصل دوم: وضعیت امید اجتماعی در ایران
فصل سوم: سیاست و امید
فصل چهارم: سبب شناسی امید اجتماعی
فصل پنجم: آنچه در کارگاه‌های امید گفته شد
